Alles over prolactine: wat is het en wat zijn de normaalwaarden?
De prolactinetest is essentieel voor het opsporen van aandoeningen zoals hyperprolactinemie, prolactinoom en hormonale disbalansen, die kunnen leiden tot symptomen zoals onregelmatige menstruatie, melkafgifte, verminderde vruchtbaarheid en erectiestoornissen
Prolactine is een belangrijk hormoon in het menselijk lichaam dat verschillende functies vervult. In deze blog leggen we uit wat prolactine is, wat de normaalwaarden zijn, wat een verhoogd prolactinegehalte betekent en hoe stress, leefstijl en medische aandoeningen dit kunnen beïnvloeden.
Wat is prolactine?
Prolactine is een hormoon dat voornamelijk wordt geproduceerd door de hypofyse, een kleine klier aan de basis van de hersenen. Het hormoon speelt een cruciale rol bij de melkproductie (lactatie) bij vrouwen die borstvoeding geven. Daarnaast heeft prolactine invloed op het immuunsysteem, de stofwisseling en het voortplantingssysteem.
Hoewel prolactine vooral bekend is vanwege de rol in borstvoeding, komt het ook bij mannen voor en heeft het bij hen invloed op de productie van testosteron en de spermakwaliteit.
Wat zijn de normaalwaarden van prolactine?
De normaalwaarden van prolactine in het bloed kunnen variëren afhankelijk van geslacht, leeftijd en fysiologische omstandigheden zoals zwangerschap. De standaard normaalwaarden zijn:
- Vrouwen (niet-zwanger): 4,8 - 23,3 ng/mL
- Vrouwen (zwanger): Tot 400 ng/mL
- Mannen: 4,0 - 15,2 ng/mL
Bij afwijkende waarden, zoals een te hoog prolactinegehalte (‘hyperprolactinemie’), kan verder onderzoek nodig zijn.
Wat betekent een verhoogd prolactinegehalte?
Een verhoogd prolactinegehalte, ook wel hyperprolactinemie genoemd, kan verschillende oorzaken hebben. Enkele veelvoorkomende oorzaken zijn:
- Stress: Zowel fysieke als mentale stress kan de productie van prolactine tijdelijk verhogen. Dit wordt gezien als een normale reactie van het lichaam.
- Zwangerschap en borstvoeding: Tijdens deze periodes is een hoog prolactinegehalte normaal en noodzakelijk voor de melkproductie.
- Medicatie: Bepaalde medicijnen, zoals antipsychotica en antidepressiva, kunnen de productie van prolactine verhogen.
- Medische aandoeningen: Een goedaardige tumor in de hypofyse (prolactinoom) kan de productie van prolactine verhogen. Andere aandoeningen, zoals hypothyreoïdie, kunnen ook bijdragen aan verhoogde waarden.
Wanneer moet je doortesten op monomeer prolactine?
Bij een verhoogd prolactinegehalte kan het nodig zijn om verder te testen op monomeer prolactine. Dit is de biologisch actieve vorm van prolactine die daadwerkelijk invloed heeft op het lichaam. Soms kan een verhoogd totaal prolactinegehalte veroorzaakt worden door de aanwezigheid van macroprolactine, een inactieve vorm die geen symptomen veroorzaakt.
Doortesten op monomeer prolactine is vooral belangrijk in de volgende situaties:
- Asymptomatische hyperprolactinemie: Als je een verhoogd prolactinegehalte hebt maar geen symptomen zoals onregelmatige menstruatie of melkafgifte.
- Bij twijfel over de oorzaak van verhoogde prolactinewaarden: Om onderscheid te maken tussen macroprolactine en biologisch actieve prolactine.
- Vervolgonderzoek: Bij een vermoeden van een prolactinoom of andere hypofyse-aandoeningen.
Meer informatie over deze test vind je hier.
Symptomen van een te hoog prolactinegehalte bij vrouwen
Bij vrouwen kan een verhoogd prolactinegehalte leiden tot:
- Onregelmatige of uitblijvende menstruaties
- Verminderde vruchtbaarheid
- Spontane melkafgifte uit de borsten (galactorroe)
- Verminderd libido
Bij mannen kan het leiden tot:
- Verminderd libido
- Erectiestoornissen
- Verminderde spermaproductie
- Toename van borstweefsel (gynaecomastie)
Prolactine en stress
Stress is een belangrijke factor die het prolactinegehalte kan verhogen. Dit geldt voor zowel acute als chronische stress. Langdurige stress kan zelfs bijdragen aan hormonale disbalans, waardoor prolactinewaarden structureel verhoogd blijven.
Hoe kun je prolactinewaarden laten testen?
Met een eenvoudige bloedtest kun je je prolactinewaarden meten. Het is belangrijk om deze test nuchter en bij voorkeur in de ochtend te laten uitvoeren, omdat prolactinewaarden gedurende de dag kunnen fluctueren. Bij Bloedwaardentest kun je zowel thuis een bloedtest uitvoeren met een handige zelfafnamekit als terecht bij een van de 1000 prikposten, waar een professional het bloed via je ader afneemt. Hierdoor krijg je snel en betrouwbaar inzicht in je hormonale waarden.
Regelmatige controle van je prolactinewaarden kan helpen om mogelijke hormonale afwijkingen vroegtijdig op te sporen en gericht aan te pakken.
