Kruisreacties tussen Dengue en Zika: Hoe betrouwbaar is een Zika-antistoffentest na een eerdere dengue-infectie?
Kruisreacties tussen dengue- en Zika-antistoffen kunnen de betrouwbaarheid van een Zika IgM-test beïnvloeden, omdat antistoffen die je lichaam aanmaakt tegen dengue ook kunnen reageren op het Zika-virus. Dit fenomeen, een kruisreactie, treedt op wanneer antistoffen die specifiek zijn voor één virus onbedoeld reageren op een ander, verwant virus door hun vergelijkbare structuur. Hierdoor kan een Zika-test een vals-positieve uitslag geven, zelfs als je alleen dengue hebt gehad en geen Zika-infectie hebt opgelopen.
Als je terugkomt van een tropische bestemming en je wilt laten testen op het Zika-virus, is het begrijpelijk dat je zekerheid wilt over de betrouwbaarheid van de test. Dit geldt vooral als je in het verleden bent blootgesteld aan een ander tropisch virus, zoals dengue. Beide virussen behoren tot dezelfde familie, de Flaviviridae, wat kan leiden tot kruisreacties bij antistoffentests. Maar wat betekent dit precies voor de betrouwbaarheid van een Zika-test? En hoe kun je de kans op een verkeerde diagnose minimaliseren?
Kruisreacties tussen Zika en dengue
Zowel Zika als dengue zijn Flavivirussen en hebben een vergelijkbare virale structuur. Hierdoor kunnen de antistoffen die je lichaam heeft aangemaakt tegen een dengue-infectie ook reageren op Zika-virussen. Dit wordt een kruisreactie genoemd. Vooral tests die zoeken naar IgM-antistoffen, die kort na een infectie worden geproduceerd, kunnen hierdoor worden beïnvloed.
Na een dengue-infectie blijven IgM-antistoffen enkele maanden meetbaar in het bloed. Als je in het verleden dengue hebt gehad, kunnen deze antistoffen nog steeds aanwezig zijn en mogelijk een valse positieve uitslag geven bij een Zika IgM-test, zelfs als je niet met Zika bent besmet. Dit maakt het lastiger om met zekerheid te zeggen of je nu Zika hebt of dat je een restreactie hebt van dengue.
Wat zijn je opties voor testen?
Als je dengue hebt gehad en nu getest wilt worden op Zika, is het goed om te weten dat er verschillende manieren zijn om de betrouwbaarheid van je testresultaten te vergroten:
- PCR-test (RT-PCR):
- Wanneer: De PCR-test is het meest effectief in de eerste 1-2 weken na blootstelling aan het Zika-virus. Deze test zoekt naar het genetisch materiaal van het Zika-virus zelf.
- Voordeel: De PCR-test is zeer specifiek en voorkomt kruisreactiviteit met andere virussen zoals dengue. Ook als je geen symptomen hebt, is dit een betrouwbare manier om Zika te detecteren in de acute fase van de infectie.
- Beperking: De PCR-test wordt minder betrouwbaar als er meer dan twee weken zijn verstreken sinds de mogelijke blootstelling, omdat het virus dan vaak niet meer in het bloed of urine aanwezig is. Bovendien kan deze test prijzig zijn.
- Serologische tests (IgM- en IgG-antistoffen):
- Wanneer: Deze tests meten de antilichamen die je lichaam aanmaakt als reactie op een infectie. IgM-antistoffen verschijnen vroeg in de infectie, terwijl IgG-antistoffen langer in het lichaam blijven.
- Voordeel: Als er al enkele weken zijn verstreken sinds je mogelijke blootstelling aan Zika, kan een serologische test, zoals een IgG-test, helpen om te bepalen of je eerder een Zika-infectie hebt gehad.
- Beperking: Zoals eerder besproken, kunnen IgM-tests kruisreacties vertonen met andere Flavivirussen, zoals dengue. Dit kan leiden tot een onduidelijke of zelfs onjuiste uitslag.
- Advies bij terugkeer uit een tropische bestemming
- Bij terugkomst uit een tropisch gebied is het altijd een goed idee om, vooral bij eerdere blootstelling aan dengue, een combinatie van tests te overwegen. Het is verstandig om met je arts te overleggen welke teststrategie het meest geschikt is voor jouw situatie. Vaak kan een PCR-test in de eerste dagen na blootstelling de voorkeur krijgen, omdat deze kruisreacties met dengue voorkomt en zeer specifiek is. Mocht er meer tijd verstreken zijn of je symptomen ontwikkelen, dan kunnen aanvullende serologische tests helpen om je gezondheidsstatus te bevestigen.
- Conclusie
- Als je in het verleden dengue hebt gehad, is het belangrijk om te weten dat dit de betrouwbaarheid van een Zika IgM-antistoffentest kan beïnvloeden. Door de mogelijkheid van kruisreacties kunnen dengue-antistoffen leiden tot een vals-positief resultaat voor Zika. Gelukkig zijn er andere testopties, zoals de PCR-test en meer specifieke serologische tests, die kunnen helpen om een nauwkeurigere diagnose te stellen. Door tijdig met je arts te overleggen en de juiste teststrategie te volgen, kun je ervoor zorgen dat je met vertrouwen de juiste diagnose krijgt, zelfs na eerdere blootstelling aan dengue.
- Bij twijfel of vragen over bloedonderzoek naar Zika of andere virussen, kun je altijd contact opnemen
De GGD heeft ook expertise op het gebied van reizigersziekten en tropische infecties. Ze kunnen advies geven over diagnostiek en vaccinaties, en in sommige gevallen kunnen zij helpen bij het onderzoeken van ziekten zoals malaria of dengue. Ze houden ook toezicht op infectieziekten die vanuit het buitenland in Nederland worden geïntroduceerd en kunnen helpen bij de coördinatie van zorg als er een uitbraak is.
https://www.lcr.nl/ Hoewel het LCR zelf geen klinische zorg verleent, is het een belangrijke bron van informatie voor reizigers en zorgverleners. Zij hebben de meest actuele kennis over tropische ziekten en kunnen medische professionals adviseren over diagnostiek en behandeling.
