Waarom blijven antistoffen tegen de ziekte van Pfeiffer (EBV) soms jarenlang positief?

Langdurige positieve EBV-antistoffen zonder actieve infectie kunnen wijzen op een abnormale immuunrespons of onderliggende gezondheidsproblemen.

Het Epstein-Barr virus (EBV), de veroorzaker van de ziekte van Pfeiffer, is een veelvoorkomend virus dat vaak leidt tot een infectie met symptomen zoals vermoeidheid en keelpijn. Normaal gesproken ontwikkelt je lichaam na een infectie met de ziekte van Pfeiffer antilichamen om het virus te bestrijden. Deze antilichamen, bekend als IgM en IgG, helpen bij het identificeren van een recente of eerdere besmetting. Wat echter verwarrend kan zijn, is wanneer deze antilichamen jarenlang positief blijven, zonder dat er sprake is van een actieve infectie. Dit fenomeen roept veel vragen op, vooral bij mensen die al lange tijd kampen met onverklaarbare gezondheidsklachten, zoals Long COVID.

Een vraag van Marcel: Hoe kan dit?

Op 13 juli 2024 stelde Marcel de volgende vraag: "Hoe kan het zijn dat ik al zes jaar lang bij jaarlijkse testen voor alle drie de immunoglobulinen (IgM, IgG, en IgA) tegen de ziekte van Pfeiffer positief test? Men zegt dat IgM in principe een 'false-positive' kan zijn, maar zes jaar lang lijkt mij toch zeer vreemd. Tevens is een EBV PCR-test een keer gedaan en die gaf een negatieve uitslag. Hoe is dit mogelijk?"

Wat betekenen de testen voor de ziekte van Pfeiffer?

Bij een standaard serologische test voor de ziekte van Pfeiffer worden verschillende soorten antilichamen gemeten:

1. IgM-antistoffen: Deze worden doorgaans geassocieerd met een recente of actieve infectie. Bij een nieuwe besmetting zal het lichaam IgM produceren om het virus te bestrijden. Normaal gesproken verdwijnen deze antilichamen binnen enkele maanden.
2. IgG-antistoffen: Deze blijven meestal levenslang aanwezig en wijzen op een eerdere besmetting. Ze zorgen ervoor dat het lichaam beschermd blijft tegen toekomstige infecties.
3. EBNA IgG-antistoffen (Epstein-Barr nucleair antigeen): Deze antilichamen verschijnen enkele maanden na de eerste infectie en blijven vervolgens langdurig aanwezig, wat eveneens duidt op een doorgemaakte infectie.

Wat betekent het als deze antilichamen jaren positief blijven?

Wanneer je jarenlang positieve testresultaten krijgt voor zowel IgM als IgG, zoals Marcel beschrijft, wijst dit op een ongebruikelijke situatie. Hier zijn enkele mogelijke verklaringen:

1. Geen actieve virale replicatie:
• Ondanks de aanhoudende aanwezigheid van IgM en IgG wijst een negatieve PCR-test, zoals bij Marcel het geval is, erop dat er geen actieve virale replicatie plaatsvindt. Dit betekent dat het virus niet meer actief aanwezig is in het bloed, maar dat je immuunsysteem mogelijk blijft reageren alsof dat wel het geval is.
2. Chronische immuunrespons of dysfunctie:
• Een langdurige positieve IgM-test is ongebruikelijk en kan duiden op een chronische of abnormale immuunrespons. Dit kan het gevolg zijn van een onderliggende aandoening, zoals een auto-immuunziekte of een chronisch vermoeidheidssyndroom (CFS). Bij deze aandoeningen blijft het immuunsysteem langdurig geactiveerd, zelfs zonder actieve infectie.
3. False-positive IgM-resultaten:
• Een andere mogelijkheid is dat de IgM-test vals-positieve resultaten geeft. Dit kan gebeuren door kruisreactiviteit met andere eiwitten in het bloed of door de aanwezigheid van reumatoïde factor, wat soms interfereert met serologische tests. Het is inderdaad mogelijk, zoals Marcel zich afvraagt, dat zes jaar lang positieve IgM-resultaten wijzen op een false-positive reactie, maar het is wel zeer ongebruikelijk en zou verder onderzocht moeten worden.
4. Verband met Long COVID:
• Het valt op dat mensen met Long COVID ook vaak langdurig verhoogde antilichamen tegen de ziekte van Pfeiffer hebben. Hoewel er nog veel onderzoek nodig is, kan er een verband zijn tussen de aanhoudende immuunactiviteit bij Long COVID en een eerdere EBV-infectie. Mogelijk zorgt het langdurige herstel na COVID-19 ervoor dat het immuunsysteem abnormaal blijft reageren op oude virale antigenen, zoals die van het virus dat de ziekte van Pfeiffer veroorzaakt.

Aanvullende tests om de oorzaak te achterhalen

Als je, net als Marcel, langdurig positieve IgM-antilichamen tegen de ziekte van Pfeiffer hebt, zijn er verschillende aanvullende tests die kunnen helpen om de oorzaak hiervan te verklaren:

1. Uitgebreide auto-antilichaamprofielen:
• Tests zoals ANA (antinucleaire antistoffen) en anti-dsDNA kunnen helpen om auto-immuunziekten uit te sluiten, zoals lupus, die een abnormale immuunrespons kunnen veroorzaken.
2. Cytokinenprofiel:
• Het meten van cytokinen, zoals interleukines en tumor necrosis factor (TNF), kan inzicht geven in de mate van ontsteking en immuunactivatie in je lichaam.
3. B-cel en T-cel fenotypering:
• Deze test onderzoekt de samenstelling van je immuuncellen en kan helpen om afwijkingen in je immuunsysteem op te sporen, zoals een verhoogde activatie van B-cellen die verantwoordelijk zijn voor de antilichaamproductie.
4. Herhaalde PCR-tests op EBV:
• Hoewel eerdere PCR-tests negatief waren, kan herhaald testen op verschillende tijdstippen helpen om een intermitterende of latente virale reactivatie uit te sluiten.
5. Tests voor andere chronische virale infecties:
• Aangezien kruisreactiviteit kan optreden, kan het nuttig zijn om te testen op andere chronische virussen, zoals cytomegalovirus (CMV) of herpes simplex virus (HSV), die mogelijk een vergelijkbare immuunrespons kunnen uitlokken.
6. IgM-subklassebepaling:
• Het onderzoeken van specifieke subklassen van IgM kan helpen om te bepalen of er sprake is van een ongebruikelijke IgM-respons of een probleem met de immuunregulatie.
7. Functionele immuuntests:
• Tests zoals lymfocytenproliferatieassays kunnen inzicht geven in hoe goed je immuunsysteem functioneert en kan specifieke defecten in de immuunrespons identificeren.

Wat kun je doen als je langdurig positieve testresultaten hebt voor de ziekte van Pfeiffer?

Als je al langere tijd te maken hebt met positieve testen op de ziekte van Pfeiffer zonder duidelijke verklaring, zoals Marcel, is het belangrijk om dit verder te laten onderzoeken. Een specialist, zoals een immunoloog of infectioloog, kan aanvullende tests uitvoeren om de oorzaak van de aanhoudende immuunrespons te achterhalen. Dit kan ook helpen om eventuele onderliggende aandoeningen, zoals auto-immuunziekten, te identificeren.

Het is daarnaast verstandig om de tests te herhalen in een ander laboratorium om te controleren of de resultaten consistent zijn. Het uitsluiten van laboratoriumfouten kan je helpen bij het krijgen van een duidelijker beeld van je gezondheidstoestand.

In het kort

De combinatie van langdurige positieve IgM-, IgG- en EBNA-IgG-antilichamen tegen het virus dat de ziekte van Pfeiffer veroorzaakt, zonder detecteerbaar viraal DNA, wijst niet op een actieve infectie, maar eerder op een abnormale of chronische immuunrespons. Dit kan wijzen op een onderliggende immuundysfunctie of een andere gezondheidsaandoening die verdere evaluatie en behandeling vereist. Vooral bij mensen met Long COVID lijkt er een mogelijk verband te zijn tussen aanhoudende antilichamen tegen de ziekte van Pfeiffer en langdurige klachten, wat suggereert dat het immuunsysteem een belangrijke rol speelt in het herstelproces.

Door proactief op zoek te gaan naar de oorzaken van deze aanhoudende positieve testresultaten kun je een betere grip krijgen op je gezondheid en de juiste behandeling vinden.