Wat is TBC (Tuberculose) en hoe weet je of je besmet bent?

Tuberculose, beter bekend als TBC, klinkt voor velen als een ziekte uit het verleden. Toch komt het wereldwijd nog steeds voor – ook in Nederland. Gelukkig kun je met een eenvoudige bloedtest laten onderzoeken of je in aanraking bent geweest met de TBC-bacterie.

Wat is TBC?

TBC is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie Mycobacterium Tuberculosis. Deze bacterie nestelt zich meestal in de longen, maar kan ook andere organen aantasten, zoals de nieren, botten of het zenuwstelsel. Niet iedereen die besmet raakt, wordt direct ziek. In veel gevallen blijft de bacterie “slapend” in het lichaam aanwezig – dit noemen we een latente TBC-infectie.

Hoe raak je besmet met TBC?

TBC is besmettelijk en verspreidt zich via de lucht. De bacterie kan worden overgedragen in de volgende situaties:

• Hoesten of niezen van een besmet persoon: Iemand met actieve longtuberculose verspreidt kleine druppeltjes met de bacterie in de lucht.

• Langdurig en nauw contact: De kans op besmetting is het grootst als je langdurig en intensief contact hebt met een besmet persoon, zoals:

  • Binnen een huishouden

  • In een opvangcentrum

  • In een zorginstelling

• Gesloten en slecht geventileerde ruimtes: TBC-bacteriën blijven langer in de lucht hangen in ruimtes met weinig ventilatie.

Hoe vaak komt TBC voor?

In Nederland komt TBC relatief weinig voor, mede dankzij goede gezondheidszorg en vaccinatieprogramma’s in het verleden. Toch worden er jaarlijks nog steeds honderden nieuwe gevallen gemeld. In 2022 ging het om ruim 600 meldingen, waarvan een groot deel onder mensen afkomstig uit landen waar TBC nog veel voorkomt. Wereldwijd is TBC echter nog altijd een van de meest voorkomende infectieziekten – met miljoenen nieuwe besmettingen per jaar.

Wanneer moet je je laten testen?

Je kunt besmet zijn met TBC zonder klachten te hebben. Een test is daarom vooral zinvol in de volgende situaties:

• Je hebt langdurig contact gehad met iemand met actieve TBC.
• Je komt uit (of hebt langdurig verbleven in) een land waar TBC veel voorkomt:
  • Afrika: Zuid-Afrika, Nigeria, Ethiopië, DR Congo, Mozambique
  • Azië: India, China, Indonesië, Pakistan, Bangladesh, de Filipijnen, Vietnam
  • Oost-Europa & Centraal-Azië: Rusland, Oekraïne, Kazachstan, Oezbekistan
  • Latijns-Amerika: Brazilië, Peru, Mexico
• Je werkt in de zorg, opvang of het onderwijs, en bent mogelijk blootgesteld.
• Je gaat werken of verblijven in een omgeving waar TBC-screening verplicht is, bijvoorbeeld bij een visumaanvraag, emigratie of zorginstelling.

Bij een spreekuur of contactonderzoek van de GGD kan de arts je ook verwijzen voor een TBC-test.

De Quantiferontest

De Quantiferontest (IGRA) is een moderne bloedtest die laat zien of je in contact bent geweest met de TBC-bacterie. Het grote voordeel van deze test ten opzichte van de klassieke Mantouxtest is dat er geen injectie in de huid nodig is, en je maar één keer hoeft te prikken. De test meet de afweerreactie van je lichaam op de TBC-bacterie en is bijzonder geschikt voor mensen die al eerder gevaccineerd zijn met BCG (de TBC-vaccinatie), omdat de test daar niet door wordt beïnvloed.

Wil je zekerheid?

Via Bloedwaardentest.nl kun je eenvoudig en zonder verwijzing de Quantiferontest aanvragen. Je laat bloed prikken bij een aangesloten prikpunt en ontvangt de uitslag meestal binnen enkele dagen, inclusief toelichting.

Let op: de Quantiferontest toont alleen aan of je in aanraking bent geweest met de bacterie – het onderscheidt niet tussen een latente infectie en actieve TBC. Bij een positieve uitslag is vervolgonderzoek via je huisarts of GGD nodig.