CO-hemoglobine

Bloedonderzoek Carboxyhemoglobine  CO-Hb  koolmonoxide-Hemoglobine  (EDTA MET ZILVERPAPIER op kaart onder toxicologie)

Test voor de beoordeling van blootstelling aan koolmonoxide, vergiftiging.

de test wordt ook wel gebruikt als cel-stress-marker.

Koolmonoxide (CO) is zeer toxisch, omdat het zich bindt aan ferrohemoglobine en ferromyoglobine en daarbij het zuurstoftransport blokkeert. CO bindt zich op vrijwel identieke wijze als zuurstof met hemoglobine, maar de binding is 200 maal sterker. Daarom wordt het niet gemakkelijk door zuurstof van het hemoglobine verdrongen. Dit verklaart waarom zelfs bij lage concentratie CO, vergiftigingen kunnen optreden [1].

Naast externe bronnen van CO (verkeer, roken, cv-ketels, gasfornuizen, geisers, open haarden) wordt CO normaal ook in kleine hoeveelheden intern gegenereerd bij de afbraak van haem door het enzym haem-oxigenases (HO’s). Infecties, ontstekingen, zware metalen, endotoxine en oxidatieve stress induceren het haem-oxigenase-1 (HO-1) enzym en verhogen de interne CO productie. Carboxyhemoglobine waarden grotere dan 1.5% bij een niet roker is een marker voor cel stress (hogere carboxyhemoglobine ziet men onder andere dan ook bij sepsis, longontsteking, astma, COPD, COVID-19 infectie en bij hemolyse) [2]. Naast een marker voor luchtvervuiling en cel stress kan carboxyhemoglobine ook gebruikt worden als een therapeutische marker [3]. Inductie van HO-1 en CO wordt over het algemeen gezien als cel beschermend en ontstekingsremmend als reactie op cel stress en HO-1 inducers kunnen dan ook therapeutisch werken [4].

De meest genoemde symptomen van koolmonoxidevergiftiging zijn:

• Griepachtige verschijnselen, hoofdpijn, keelpijn, 'verstopt' hoofd.
• Benauwdheid, pijn op de borst, hartkloppingen.
• Misselijkheid, overgeven.
• Zinsbegoocheling, verwardheid, hallucinaties.
• Flauwte, slaperigheid, coma, dood.

Symptomen als gevolg van chronische koolmonoxidevergiftiging of de nasleep van een acute vergiftiging:

• Burn-out, chronische vermoeidheid, depressie, psychose.
• Prikkelbaarheid en zintuigelijke overgevoeligheid, kort lontje, agressie.
• Concentratieverlies, geheugenverlies, leer-, gedrags- en spraakproblemen.
• Incontinentie, evenwichtsstoornissen, problemen met bijholtes en amandelen.
• Bizarre neurologische symptomen, persoonlijkheidsverandering, zelfmutilatie, zelfmoordneigingen.
• Asymmetrisch gezicht (naar elkaar trekken van oog en mond aan één kant) en verlies van tanden en kiezen[5].

Referentiewaarden:

Niet rokers< 3 % ges. Hb

Rokers < 10 % ges. Hb

CO-Hb-concentratie en klinische symptomen:

• 0-10%: Geen noemenswaardige klachten;
• 10-15%: Mogelijk kortademigheid bij inspanning;
• 15-25%: Meestal geen effect in rust, kortademigheid bij inspanning, mogelijk duizeligheid, hoofdpijn;
• 25-35%: hoofdpijn, duizeligheid, braken, verhoogde hartslag, prikkelbaarheid, verminderd beoordelingsvermogen, gemakkelijke vermoeidheid, visuele stoornissen;
• 35-45%: toegenomen symptomen, extra verwardheid, verlamming, flauwvallen bij lichte inspanning;
• 45-55%: Ernstige stoornis van het bewustzijn tot bewusteloosheid, verhoogde ademhaling en polsslag, collaps, mogelijk dodelijk;
• > 55%: ademhalingsverlamming, dreigend dodelijk gevaar

_Bronnen:

_{[1] Handboek klinisch-chemische tests. J.M. Pekelharing}

_{[2]Yasuda H, Yamaya M, Ohrui T, Sasaki H. Increased blood carboxyhaemoglobin concentrations in inflammatory pulmonary diseases. Thorax 2002; 57: 779-83}

_{[3] Kenneth K. Kwong, Suk-tak Chan. The role of carbon monoxide and heme oxygenase-1 in COVID-19. Toxicol Rep. 2020; 7: 1170–1171.}

_{[4] Singh D, Wasan H, Reeta KH. Heme oxygenase-1 modulation: A potential therapeutic target for COVID-19 and associated complications. Free Radic Biol Med. 2020 Dec; 161: 263–271}

_{[5] https://www.medischcontact.nl/nieuws/laatste-nieuws/artikel/chronische-co-vergiftiging-is-onderschat-gevaar.htm}