DHEA-S

DHEA-S (De Hydro Epi Andosteron Sulfaat) is een zwak mannelijk geslachtshormoon dat zowel bij mannen als vrouwen wordt geproduceerd in de bijnieren. Afwijkende niveaus kunnen passen bij een ontregeling van de hormoonproductie.

Over DHEA-S

Bij een laag DHEA gehalte voel je je moe. Het kan zijn dat de test juist een te hoog DHEA niveau als uitslag geeft. Waarschijnlijk komt dit door DHEA stapeling. Het hormoon wordt niet goed omgezet. 

De test meet de hoeveelheid dehydroepiandrosteronsulfaat (DHEA-S) in het bloed. DHEA-S is een androgeen, een mannelijk geslachtshormoon, dat zowel bij mannen als bij vrouwen aanwezig is. Het speelt een rol bij de ontwikkeling van de secundaire mannelijke geslachtskenmerken tijdens de puberteit.

DHEA-S kan door het lichaam worden omgezet in sterkere androgenen zoals testosteron en androsteendion. Ook kan het worden omgezet in het vrouwelijke hormoon oestrogeen.

DHEA-S wordt door de bijnieren gemaakt. Kleinere hoeveelheden worden in de eierstokken van de vrouw en in de zaadballen van de man gemaakt. De productie van DHEA-S staat onder controle van het hypofysehormoon adrenocorticotroop hormoon (ACTH) en andere hypofysefactoren. De hypofyse is een hormoonproducerende klier onder aan de hersenen.

Omdat DHEA-S vooral wordt aangemaakt in de bijnier, is het een goede maat voor het functioneren van de bijnieren. Bijniertumoren, kanker en goedaardige bijniervergrotingen kunnen leiden tot overproductie van DHEA-S.

De normaalwaarde is afhankelijk van vele factoren, zoals leeftijd, geslacht en testmethode. Hierdoor kan hetzelfde getal verschillend geïnterpreteerd worden.

Lage hoeveelheden DHEA-S kunnen veroorzaakt worden door het slecht functioneren van de bijnier of door hypopituitarisme, een ziekte waarbij de hypofyse te weinig hormonen aanmaakt.

Een normale DHEAS-waarde in combinatie met normale waarden van andere androgenen wijst op een normaal functionerende bijnier. Ook kan het betekenen dat een aangetoonde tumor geen hormonen produceert. Een normale DHEA-S kan ook voorkomen bij polycysteus ovarium syndroom (PCOS). Bij dit syndroom (afwijking in de eierstokken) worden androgenen meestal door de eierstokken aangemaakt, met name testosteron.

Een verhoogde hoeveelheid DHEA-S wijst op afwijkingen in de bijnieren als gevolg van bijvoorbeeld een adrenocorticale tumor, bijnierkanker of een goedaardige bijniervergroting. Verhoogde hoeveelheid DHEA-S kan bij vrouwen leiden tot menstruatiestoornissen en zichtbare verschijnselen van vermannelijking of virilisatie (diepere stem, overmatige haargroei in gezicht en op het lichaam, gespierdheid, vergroting adamsappel). Bij mannen kan een toegenomen hoeveelheid DHEA-S onopgemerkt blijven. Bij jonge jongens kan een toegenomen hoeveelheid DHEA-S leiden tot een vervroegde ontwikkeling van de puberteit.

Een verhoogde DHEA-S-waarde geeft niet een specifieke diagnose. Er moet verder onderzoek gedaan worden om de oorzaak van het probleem op te sporen.

DHEA-S is niet afhankelijk van de menstruatie cyclus, maar afhankelijk van leeftijd. De uitslag is goed als hij tussen de referentiewaarde valt die op het labrapport te zien is.

Bij vrouwen:

• 10 - 14 jaar: 33,9 - 280 μg / dl
• 15 - 19 jaar: 65,1 - 368 μg / dl
• 20 - 24 jaar: 148 - 407 μg / dl
• 25 - 34 jaar: 98,8 - 340 μg / dl
• 35 - 44 jaar: 60,9 - 337 μg / dl
• 45 - 54 jaar: 35,4 - 256 μg / dl
• 55 - 64 jaar: 18,9 - 205 μg / dl
• 65 - 74 jaar: 9,40 - 246 μg / dl
• vanaf 75 jaar: 12,0 - 154 μg / dl

Bij mannen:

• 10 - 14 jaar: 24,4 - 247 μg / dl
• 15 - 19 jaar: 70,2 - 492 μg / dl
• 20 - 24 jaar: 211 - 492 μg / dl
• 25 - 34 jaar: 160 - 449 μg / dl
• 35 - 44 jaar: 88,9 - 427 μg / dl
• 45 - 54 jaar: 44,3 - 331 μg / dl
• 55 - 64 jaar: 51,7 - 295 μg / dl
• 65 - 74 jaar: 33,6 - 249 μg / dl
• vanaf 75 jaar: 16.2 - 123 μg / dl

Om een nauwkeurige weergave van je DHEA-S-niveaus te krijgen, is het gebruikelijk om het bloedmonster in de ochtend, meestal tussen 7:00 en 10:00 uur, te laten afnemen. Dit helpt om schommelingen in de niveaus gedurende de dag te minimaliseren en zorgt voor een meer representatieve weergave van je hormoonstatus.