Syfilis (Syphilis/Lues/TPHA) (Infectieziekten) SOA - Vingerprik
Syfilis of lues (voorheen ook wel 'Franse ziekte' genoemd) is een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) die wordt veroorzaakt door de bacterie Treponema pallidum. De ziekte komt alleen bij mensen voor.
Wereldwijd lopen jaarlijks 10 tot 12 miljoen mensen de ziekte op. De ziekte is vooral in de vroege stadia zeer goed te behandelen met antibiotica. Met de test Syphilis/Lues/TPHA wordt onderzocht of antistoffen tegen de ziekteverwekker in het bloed aanwezig zijn. Als antistoffen aantoonbaar zijn wijst dit op besmetting met Syfilis.
De syfilis-bacterie nestelt zich in of rondom de vagina, penis of anus en soms in of rond de mond. Je krijgt het door vrijen en orale seks. Zonder behandeling verspreidt de bacterie zich in het lichaam via het bloed. Uit je klachten en een bloedonderzoek blijkt het stadium van de ziekte. Dit heeft gevolgen voor behandeling, controles en partnerwaarschuwing. Zonder behandeling kan syfilis ernstige gevolgen hebben.
De volgende klachten kunnen zich voordoen:
- Zweertjes in of op de geslachtsdelen, anus of mond
- Vlekjes op de huid over het hele lichaam, vooral op de handpalmen en voetzolen
- Opgezette lymfeklieren
- Griep, hoofdpijn, keelpijn, vermoeidheid
- Haaruitval, kale plekken op de hoofdhuid
- Oogklachten, oogbolontsteking, gezichtsverlies
- Na jaren: beschadigingen aan het hart, hersenen, ruggenmerg en bottenverloop
Syfilis kent verschillende ziekte-stadia. Twee tot twaalf weken na besmetting met syfilis ontstaan er zweertjes. Deze zijn tot één centimeter groot, voelen hard aan en doen meestal geen pijn. Zitten de zweertjes in je mond, anus of vagina, dan merk je er vaak niets van. Er ontstaan soms vlekken op de huid. Lymfeklieren raken opgezet. Twee tot drie weken later verdwijnen de zweertjes en vlekjes. De ziekte is niet weg. Zonder behandeling verspreidt de bacterie zich weken tot maanden later via het bloed door het hele lichaam.
Behandeling
De syfilis bacteriën worden gedood met een antibioticum. Een arts geeft deze injecties. Nacontroles zijn per persoon verschillend, soms moet je tot 2 jaar terugkomen voor controles. Tijdens de behandeling moet je geen seks hebben. Dan besmetten jij en je partner elkaar steeds opnieuw. Gebruik in ieder geval een condoom.
Advies mocht de uitslag positief zijn:
- Ga zo snel mogelijk naar een arts voor behandeling
- Laat je ook testen op hiv en andere soa's
- Geen seks tijdens de behandeling
- Waarschuw alle sekspartners sinds de infectie
- Waren er vooraf geen duidelijke klachten? Laat dan in ieder geval de vaste partner en eventuele kinderen onderzoeken.
Incubatieperiode
De incubatieperiode is 10 tot 90 dagen, gemiddeld 3 weken voor het ontstaan van de eerste besmetting. De periode tussen besmetting en het ontstaan van secundaire syfilis is 6 weken (4 tot 8 weken na primaire laesie) tot 6 tot 12 maanden. De periode voor het ontstaan van tertiaire syfilis is 2 tot 30 jaar na besmetting.
