Urinezuur jicht niersteenvorming?

Bloedonderzoek urinezuur, ook wel bekend als Uraat, wordt uit bloed gemeten.

De urinezuurtest wordt vaak aangevraagd om een verklaring te vinden voor klachten van jicht. Een verhoogde uitslag kan de diagnose ondersteunen. De test is echter niet specifiek voor jicht, het komt namelijk ook voor bij andere ziektebeelden. Omgekeerd leidt een verhoogd urinezuur gehalte slechts in een beperkt aantal patiënten tot jichtklachten.

Patiënten met jicht hebben last van pijnlijke gewrichten, meestal in de grote teen, soms in de middenvoet, enkel, knie of pols. Wanneer de ontsteking opkomt, wordt het gewricht dik, rood en warm. Vaak wordt een aanval uitgelokt door een eiwitrijk dieet of door gebruik van alcohol. 

Wat betekent de uitslag?

Een verhoogde concentratie urinezuur betekent dat het lichaam de afbraak van cellen en celmaterialen niet goed kan verwerken. Ophoping van urinezuur kan jicht (gewrichtsontsteking) en niersteenvorming veroorzaken in een klein percentage van de patiënten. Bij een verhoogde hoeveelheid urinezuur is aanvullend onderzoek nodig om de oorzaak hiervan op te sporen (erfelijke stofwisselingsziekte, psoriasis, slechte nierfunctie, leukemie, chemotherapie of bestraling).

Lage concentraties urinezuur worden veel minder vaak gezien en geven zelden aanleiding tot zorg. Het kan samenhangen met bepaalde lever- of nierziekten, blootstelling aan toxische stoffen en zeer zelden met een erfelijke stofwisselingsziekte. Voor het aantonen van deze aandoeningen zijn andere testen nodig en is de urinezuurtest niet geschikt.

Wat is jicht?

Jicht is een ontsteking die wordt veroorzaakt door een opeenhoping van urinezuur in het bloed. Urinezuur vormt kristallen in een gewricht die ervoor zorgen dat het opeens heftig gaat ontsteken. Dat gebeurt vaak 's nachts, waarbij het gewricht heel pijnlijk en stijf wordt. Het is rood, warm en opgezwollen. Het betreft vaak het gewricht tussen de grote teen en de middenvoet, en soms een gewricht in de middenvoet, enkel, knie of pols.

Wie kan het krijgen?

Mensen met te veel urinezuur in het bloed: van hen zal 10 procent ooit een jichtaanval krijgen. Mensen met een nierziekte en leukemiepatiënten lopen een grotere kans om jicht te krijgen, en verder mensen die overmatig alcohol drinken of die bepaalde medicijnen, zoals plaspillen, slikken.

Hoe vaak komt het voor?

Met het ouder worden neemt de kans op het krijgen van jicht toe. Mannen worden vier keer zo vaak getroffen als vrouwen. Uiteindelijk heeft ruim 4 procent van de mannen ouder dan 75 jaar last van jicht. Een jichtaanval gaat meestal binnen één tot drie weken over. Bij vrijwel iedereen komt het terug. Binnen een jaar krijgt 70 procent een tweede aanval. Slechts 7 procent heeft na tien jaar nog geen tweede aanval gehad.

Wat kun je tegen een aanval doen?

De huisarts kan een pijnstiller (diclofenac, naproxen of ibuprofen) geven, waarmee de pijn snel minder wordt. Als dat niet helpt, krijg je eventueel het medicijn colchicine. In de eerste dagen van een jichtaanval helpt rust en het koelen van het gewricht. Later is bewegen juist goed.

Wat kun je zelf doen om jicht te voorkomen?

Overmatige gebruikers van alcohol kunnen minder gaan drinken, gebruikers van plaspillen kunnen op een ander soort plaspil overgaan. Geadviseerd wordt om minimaal twee liter vocht per dag te gebruiken. Mogelijk wordt een jichtaanval voorkomen door minder voedsel met purine (kip of wild) te eten. Purine verhoogt het urinezuurgehalte van het bloed.

Voedingslijst met producten die purine bevatten

>150mg / 100g

• Vis: ansjovis,  makreel, mosselen, haring, sardines, spiering
• Vlees: orgaanvlees
• Gistrijke producten (zoals marmite)

75-150mg / 100g

• Vis:  kabeljauw, schelvis, forel,zalm, bokking
• Vlees: kalfsvlees, wild, schapenvlees, bacon
• Bier en alcoholische dranken, alcoholvrij bier