Vitamine D3 tekort? 25-OH-vitamine D spiegel

Vitamine D3, 25-OH test 

Vitamine D is belangrijk voor het menselijk lichaam. Het maakt botten sterker en heeft een positief effect op het humeur.
Veel mensen hebben echter te kampen met een vitamine d-tekort. Ze eten te weinig voedingsmiddelen met deze vitamine en komen te weinig in contact met zonlicht. Vitamine D kan namelijk niet alleen ingenomen worden, het kan ook in het lichaam worden aangemaakt onder invloed van zonlicht. Een tekort aan vitamine D kan de botten verzwakken. Ook kan het leiden tot een neerslachtige stemming.

Deze test meet de hoeveelheid vitamine D in bloed. In het bloed komen twee verschillende vormen voor: de werkzame vorm 1,25-dihydroxy vitamine D en de niet-werkzame vorm 25-hydroxy vitamine D die als voorraad dient voor de werkzame vorm. 

Vitamine D, is een van de weinige vitamines die ons lichaam zelf kan maken. Onder invloed van zonlicht (ultraviolette straling) wordt in onze huid vitamine D gevormd en omgezet in een actieve vorm in de lever en nieren. Deze hoeveelheden zijn echter niet voor alle mensen voldoende, en ook niet onder alle omstandigheden. Daarom hebben we vaak extra vitamine D uit onze voeding nodig. In vette vis zoals paling, haring, zalm, makreel en bokking zit bijvoorbeeld veel vitamine D.

Vitamine D hebben we nodig voor stevige botten en een sterk gebit. Het zorgt ervoor dat calcium en fosfaat uit onze voeding worden opgenomen en tijdens de groei in onze botten, tanden en kiezen kunnen worden afgezet. Daarnaast is vitamine D nodig om botontkalking (osteoporose) zoveel mogelijk te beperken.

Sommige mensen komen niet of nauwelijks in het daglicht, bijvoorbeeld nachtwerkers, mensen met een donkere huidskleur of mensen die de huid volledig bedekken. Zij lopen kans op een tekort aan vitamine D. 

Verlaagd:

Een laag vitamine D in de niet-werkzame vorm (25-hydroxy vitamine D) duidt op een vitamine D-tekort. Dit kan worden veroorzaakt door te weinig zonlicht, onvoldoende opname via de voeding of slechte opname vanuit de darmen. Een laag vitamine D in de werkzame vorm (1,25-dihydroxy vitamine D) kan ontstaan bij nierziekten. Het gebruik van sommige medicijnen tegen epilepsie kan leiden tot een minder goed functionerende lever waardoor deze minder vitamine D aanmaakt. Een te lage magnesiumwaarde kan leiden tot een verlaagde calciumwaarde. Het lichaam kan dit niet herstellen met behulp van vitamine D en bijschildklierhormoon (PTH). Na toediening van magnesium en calcium wordt de regulatie weer hersteld.

Vitamine D wordt aangemaakt in de huid, echter het zonlicht moet een bepaalde intensiteit hebben. Indien de schaduw van het lichaam langer is dan de werkelijke lichaamslengte is het lichaam niet meer in staat om zelf vitamine D aan te maken. Daarnaast kan vitamine D uit voedsel gehaald worden (vette vis, shiitake paddenstoelen, eierdooier, als additieven in margarine en braadvetten) of uit vitamine D pillen. De variant uit planten is de D2 variant maar wordt in het lichaam evengoed omgezet naar de werkzame metaboliet als de D3 vanuit dieren. Als indicatie van de relatie vitamine D inname (cholecalciferol) en de gemeten concentratie kan circa 1 microgram/dag voor elke nmol/l stijging aangehouden worden. Om van 50 naar 80 nmol/l 25(OH)D te gaan, is ongeveer 30 microgram cholecalciferol per dag nodig gedurende minimaal twee maanden.

Beneden een 25(OH)D serumconcentratie van 20 nmol/l is de kans op rachitis en osteomalacie sterk vergroot (meerdere publicaties).

• Spierpijn en klachten treden op bij concentraties < 20 nmol/l (ref. Torrentes de la Jara), terwijl spierzwakte en een verhoogd valrisico optreden bij concentraties < 50 nmol/l (Janssen/Verhaar, Lips, Bischoff-Ferrari).
• De botdichtheid daalt beduidend bij waarden < 50 nmol/l (bijv. Bischoff-Ferrari).
• Door te streven naar een minimaal niveau van 75-80 nmol/l is winst te halen door risicoreductie voor meerdere soorten kanker en voor auto-immuunziekten (Dawson-Hughes, Biscchoff-Ferrari e.a.).
• Men moet naar nog hogere waardes (> 100 nmol/l) voor speciale resultaten zoals het verlagen van de incidentie van aanvallen bij MS.
• Tot een concentratie van circa 220 nmol/l bestaat geen gevaar voor een te hoog calcium.

Verhoogd:

Een hoog vitamine D in de niet-werkzame vorm (25-hydroxy vitamine D) betekent meestal dat iemand te veel vitamine D binnen krijgt, bijvoorbeeld via vitaminepillen of andere supplementen. Een hoog vitamine D in de werkzame vorm (1,25-dihydroxy vitamine D) kan komen door te hoge productie van bijschildklierhormonen of bij ziekten zoals sarcïdose of sommige lymfomen.
Een hoog vitamine D (concentraties boven 250 nmol/l) in combinatie met verhoogd calcium kan zorgen voor verkalking en schade aan organen zoals de nieren. Het lichaam probeert de hoeveelheid calcium te verlagen door calciumfosfaat af te zetten in de organen. De organen verkalken hierdoor en raken beschadigd.

Hoe los je een vitamine D3 tekort op?

Eerst een bloedonderzoek waarbij de D3 gemeten wordt. Zit dit onder de  minimale waarde 80 nmol/l dan is het verstandig een supplement te gaan nemen. Zit de waarde onder de 40 nmol/l dan is het aan te raden de huisarts te vragen om Cholecalciferol, dit is een vloeibare vorm D3 in hoge dosering en wordt door de zorgverzekeraar vergoed.

Belangrijk is het regelmatig blijven meten van de D3 waarde zodat je geen te hoog gehalte krijgt.

Lees ook onze blog: https://info.bloedwaardentest.nl/jouw-vitamine-d-spiegel-hoog-genoeg/